تاریخ‌پژوهی صاحب سبک

همدلی:امروز سوم دی‌ماه، سالگرد تولد محمد ابراهیم باستانی پاریزی است که در عرصه تاریخ پژوهی و نویسندگی معاصر، چهره‌ای بی‌نظیر به تصویر کشیده و سبک نوین، بیان طنزگونه و نیز قلم روان و پرکشش او در آثار پرشمار این فرهیخته ایرانی آشکار است.
به باور بسیاری از صاحب‌نظران مطالعات تاریخی، باستانی چهره‌ای ممتاز بود که توانست برای نخستین بار با آمیزش سبک‌های سنتی و کلاسیک تاریخ‌نویسی و ترکیب آن با نوآوری و حتی ادبیاتی طنزآمیز در این عرصه، طرحی نو درافکند. به علاوه، بیان گویا و روان باستانی در آثار تاریخی از ویژگی‌هایی بود که آثار او را از بسیاری از متون سخت و سرد تاریخی جدا و نوشته‌هایش را برای خوانندگان جذاب و خواندنی می‌ساخت.
«پیغمبر دزدان» نام نخستین کتابی است که باستانی بر پایه این سبک نو در سال 1324 به نگارش در آورد و در آن گوشه‌ای از تاریخ کرمان را به تصویر کشید. همچنین کتاب‌های «سلجوقیان و غز در کرمان» و «تاریخ شاهی قراختاییان» دیگر آثاری است که با تکوین شیوه ممتاز تاریخ‌نویسی باستانی نگاشته شد.
با این وجود، حوزه پژوهش و نویسندگی باستانی فقط به مطالعات تاریخی محدود نماند و این مدرس برجسته در زمینه‌های شعر، موسیقی‌پژوهی و ترجمه نیز چهره‌ای صاحب نظر و صاحب سبک بود. شاید کمتر کسی بداند سراینده تصنیف معروف «یاد آن شب که صبا بر سر ما گل می‌ریخت، بر سر ما ز در و بام و هوا گل می‌ریخت» که استاد «غلامحسین بنان» آن را با صدای گرم خود اجرا کرده، چه کسی بوده است. اما باید گفت این شعر در زمره صدها اثر منظومی است که باستانی در سال 1327 در قالب کتاب «یادبود من» منتشر ساخته است؛ کتابی که منتخبی از اشعار دوره جوانی این تاریخ‌پژوه و ادیب معاصر را در خود جای داده است. و اما مجموعه هفت کتابی (سبعه ثمانیه) که در سال 1363 با نگارش «هشت الهفت» شمار آن به هشت رسید، در بردارنده شاخص‌ترین و معروف‌ترین آثار تاریخی- ادبی باستانی پاریزی است؛ مجموعه‌ای که در آن کتاب «خاتون هفت قلعه» بیش از دیگر کتاب‌ها خودنمایی می‌کند.
در این میان، «از پاریز تا پاریس» معروف‌ترین کتاب استاد باستانی است که با بیانی رسا و شیوا شرح سفرهای این فرهیخته نام‌آور به مناطق مختلف ایران و جهان، تجربیات شخصی و کند و کاوهای تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و حتی جغرافیایی و هنری در زمان و مکان‌های گوناگون را به رشته نوشتار درآورده است. ورزش3...