آداب آینده پژوهی

محمود اشرفی- نظریه‌پردازی‌ها و پیش‌بینی‌هایی نادرست؛ آموزه‌های بسیاری برای آینده,‌پژوهان دارد. آینده‌ پژوهی, آداب,ی دارد که برای درک شفاف آینده؛ آینده‌نگاران ناگزیر به پیروی از آنها هستند. آینده‌پژوهی نیازمند برخورداری از دیدی فراسونگر و به دور از گرایشات فردی و قومی است. به طور کلی گرایش جغرافیایی، شخصی و ملی میدان دید و افق آینده‌نگری را محدود می‌کند. آینده‌پژوهی فرآیندی استراتژیک است. مدل‌های استراتژیک باوجود پیچیدگی دارای شفافیت بوده و در این میان دخالت دادن عواملی که در فهرستگان آداب آینده‌پژوهی جای ندارد؛ فرآیند استراتژیک آینده‌نگری را مبهم و تیره ساخته و نتیجه آن را غیرشفاف و نادرست می‌سازد.
آداب آینده‌پژوهی می‌تواند بر محورهای زیرین استوار باشد؛
فرآیند آینده‌پژوهی نباید مبتنی بر تمایلات فردی و ملی باشد.
آینده‌نگاری بایستی دارای ویژگی‌ فراگیر باشد. از زاویه بسته و پنجره‌هایی با افق محدود نمی‌توان آینده را پیش‌بینی کرد.
درگیرشدن با موضوعات جاری و اهمیت زیادی برای آنها قایل شدن؛ سبب کاهش وسعت دید آینده‌نگری می‌شود. این امر به ایجاد نگرش «ثبات بیش از اندازه» برای وضعیت موجود می‌انجامد.
گذشته‌گرایی، آفت فرآیند آینده‌نگاری است. نگاه آینده‌پژوه به گذشته نباید به شکل‌گیری پندارهای نوستالژیک بینجامد.
گاهی جاه‌طلبی و تلاش برای تبدیل شدن به شخصیتی آینده‌نگار سبب نظریه‌پردازی در مورد آینده می‌شود که در این مورد به‌طور طبیعی نظریه‌ها و پیش‌بینی‌ها با آن چه در آینده روی می‌دهد، سازگار نخواهد بود.
یکی از مهم‌ترین آداب آینده‌پژوهی به باور نگارنده کاربرد «تجربه پویا»ست. تجربه‌ای که بدون گذشته‌گرایی در تکاپوی ردپای حال در آینده پیش‌روست. «تجربه پویا» به مثابه پل بین حال و آینده است. اختلافات امروزین پدران و پسران بر سر مسائل اجتماعی، راهنمای خوبی برای درک اختلاف آینده پسران امروز با فرزند آینده خواهد بود. این فرآیند رفتاری در تمام حوزه‌های اجتماعی و سیاسی قابل تعمیم و گسترش است. ورزش3...