باخت در زمین تلگرام

عادل جهان‌آرای- در فرهنگ ما ایرانی‌ها جمله‌ای است که آن را حتی در همه اعصار هم می‌شود استفاده کرد و آن هم «آزموده را آزمودن خطاست». کافی در فضای مجازی همین جمله را جستجو کنید، صدها و شاید هزاران مطلب یا با این عنوان یا با این مضمون قلمی شده است. حتی در ضرب‌المثلی به شکل کنایه می‌گویند که اگر فلانی خودش چیزی را نکشد، قبول نمی‌کند. شاید این ضرب‌المثل و آن جمله یک کارکرد تاریخی – اجتماعی هم داشته باشد و آن این که ما ایرانی‎ها معمولا بیشتر از همه ملت‌ها آزموده‌ها را دوباره آزمایش می‌کنیم. مدیری که از سازمانی یا اداره‌ای رفته باشد، اگر خطایی کرد، از آن خطا درس نمی‌گیریم خودمان آن را آزمایش می‌کنیم تا در حقیقت حقانیت خطای مدیر گذشته را درک کنیم. یا اگر مدیری راه درستی را رفته باشد، آن را طی نمی‌کنیم و قبول نداریم، بلکه خودمان در مقام مدیر جدید راه تازه‌ای را پیش می‌گیریم و سرانجام هم شکست می‌خوریم. این آزمون و خطا را کسی نیست که ندیده باشد و نداند. آنهایی که در دهه‌ 60 و 70 عمری گذرانده‌اند، حتما یادشان هست که برای حمل یک ویدئو باید از چه هفت‌خوانی می‌گذشتند. چون داشتن ویدئو از سوی کسی، به عنوان گمراهی تلقی می‌شد، برای آنکه از گمراهی نجات پیدا کنیم، نباید دست به ویدئو می‌زدیم تا آنکه این جو تمام شد و دیگر ویدئو نه جرم شد و نه گناه. در یک دهه گذشته هم اگر یادتان باشد – و شاید هنوز هم گاهی تکرار ‌شود- داشتن دیش‌های ماهواره‌ای جرم بود و ماموران گرامی که الحق هم معذور بودند، به پشت بام‌ها می‌رفتند و با لگد و چوب و آهن آثار لهو و لعب را از بین می‌بردند، حتی برای داشتن تجهیزات ماهواره‌ای مجلس قانونی را گذراند و برای دارندگان جریمه نقدی در نظر گرفت، که این قانون هر چند لغو نشد، ولی دیگر اجرا نمی‌شود و این داستان هم تمام شد و خوشبختانه همه‌چیز به خیر گذشت. اما بعد از دی ماه سال گذشته داستان تلگرام, پیش آمد تا آنکه بهار امسال، آنچه که شکایت مردم عنوان شده بود، دادستان تهران این پیام‌رسان را فیلتر کرد. متعاقب آن بسیاری از سازمان‌ها و حتی خبرگزاری‌ها و مهم‌تر از همه نهادهای دولتی با دستورالعمل دولت از این فضا رفتند تا در محیط پیام‌رسانه‌های داخلی فعالیت کنند. اما بسیاری از کاربران- مردم- از آن فضا نرفتند و به فضای دستوری نیامدند، ولی با ابزارهای نوین و فیلترشکن‌های متعدد دراین محیط ماندند. حال بعد از چند ماه برخی نهادها و خبرگزاری‌ها و حتی بسیاری از اشخاصی که اتفاقا از میان جریان به اصطلاح دلواپس یا اصول‌گرا هستند، دوباره به این فضا برگشتند. این رجعت به میدان تلگرام, از سوی اصول‌گرایان البته پذیرفتن یک واقعیت است و دوم این‌که به نوعی باخت, در زمین, تلگرام, تلقی می‌شود. از همان روزی که بحث فیلترشدن تلگرام, مطرح شد، بسیاری از کارشناسان فضای مجازی این امر را غیرممکن می‌دانستند و حتی وزیر ارتباطات هم تلویحا تاکید کرده بود که این طرح شکست می‌خورد، چرا که به نظر وی «دسترسی شهروندان به منابع اطلاعات، توقف ناپذیر است؛ هر چند استفاده از یک نرم‌افزار متوقف شود.» شکی نیست که فیلتر شدن تلگرام, هزینه‌های گزافی را روی دوش کاربران قرار داده است، اما حالا پیام‌رسان‌ها را دست‌های خود را بالا بردند و دلواپسان هم باخت, در زمین, تلگرام, را پذیرفتند، هر چند که عملا این جمله را بیان نمی‌کنند. طبیعی است، کاری که کارشناسانه نباشد و براساس احساسات یا با تفکرات جناحی شکل بگیرد، رفتن به راهی بی‌سرانجام و آزمودنی نامعقول است. خوب است مدیران، آزموده‌های دیگر را به قیمت هزینه‌های فراوانی که روی دست مردم می‌ماند، نیازمایند. واقعا آزموده را آزمودن خطاست. ورزش3...