گذرگاه تاریخ

همدلی: امروز چهارم دسامبر 27روز تا آغاز سال2020 باقی مانده است. 13آذر 97 که 106روز دیگر به اول سال جدید می‌رسیم.
تصرف بغداد توسط سلطان سلیمان امپراتور عثمانی از ایرانیان
458 سال پیش در چنین روزی- سلطان سلیمان امپراتور عثمانی چهارم دسامبر 1534 بغداد را تصرف کرد که دولت صفویه ایران بعدا آن را پس گرفت. ده‌ها سال پس از آن، مراد چهارم سلطان وقت عثمانی که بغداد را مورد حمله نظامی قرار داده و با مقاومت قهرمانانه و تاریخ,ی پادگان ایرانی شهر رو به رو شده بود با شاه وقت صفوی (دربار اصفهان) بر سر آن به مصالحه رسید.
انتقال دکتر مصدق از زندان بیرجند به روستای احمدآباد
78 سال پیش در چنین روزی- در این روز در سال 1940 (در آن سال مصادف با 13 آذر 1319 خورشیدی) دکتر محمد مصدق که در بیرجند زندانی بود، به احمدآباد ساوجبلاغ (نزدیک کرج) منتقل و در اینجا به حالت تبعید تحت نظر ماموران انتظامی درآمد. رضاشاه با دکتر مصدق که طبیعتی دمکرات و ضد زورگویی داشت میانه خوبی نداشت و وی را در بیرجند زندانی کرده بود تا از نیش انتقادهایش آسوده شود. دکتر مصدق پس از تبعید رضاشاه از ایران آزاد شد و مردم تهران بار دیگر او را به عنوان نماینده اول خود به مجلس فرستادند و او از اینجا بود که به سلطه طولانی انگلستان بر ایران پایان داد و ایرانیان را در طول حکومت دو سال و نیمه خود به صورت مردمی مبارز در افکار جهانیان در آورد.
دکتر مصدق در 1335 نیز پس از تحمل سه سال زندان به احمدآباد تبعید شده بود و تا پایان عمر (اسفند 1345) به صورت تبعید غیر قانونی در آنجا باقی ماند و در همان جا هم مدفون است که مقبره و تبعیدگاه او که هر سال مورد دیدار بسیاری از ایرانیان قرار می‌گیرد اخیرا جز آثار ملی در آمده و محفوظ خواهد ماند. در سال 1358 (چند ماه پس از پیروزی انقلاب) و در زادروز مصدق یک میلیون ایرانی برای بزرگداشت او از تهران و شهرهای اطراف به احمدآباد رفتند.
درگذشت خیام ریاضیدان و شاعر بزرگ ایران
888سال پیش درچنین روزی-عُمَر خَیّام نیشابوری (زاده ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ در نیشابور) ۱۲ آذر ۵۱۰ شمسی در همین شهر درگذشت. خیام ستاره‌شناس و رباعی‌سرای ایرانی در دوره سلجوقی می‌زیست. افزون بر آن‌که رباعیات خیام را به بیشترِ زبان‌های زنده ترجمه کرده‌اند، ادوارد فیتزجرالد[رباعیات او را به زبان انگلیسی برگردانده است که در شناخت نام وی در میان اروپاییان نقش ویژه‌ای داشت.
یکی از برجسته‌ترین کارهای وی را می‌توان سر و سامان دادن و سرپرستی محاسبات گاه‌شماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام‌الملک، که در دوره پادشاهی ملک‌شاه سلجوقی (۴۲۶–۴۹۰ هجری قمری) بود، دانست؛ محاسبات منسوب به خیام در این زمینه، هنوز معتبر است و دقتی به مراتب بالاتر از تقویم میلادی دارد. وی در ریاضیات، نجوم، علوم ادبی، دینی و تاریخ,ی استاد بود. نقش خیام در حل معادلات درجه‌سوم و مطالعاتش درباره اصل پنجم اقلیدس نام او را به عنوان ریاضی‌دانی برجسته در تاریخ, علم ثبت کرده‌است. نوپیدا کردن نظریه‌ای درباره نسبت‌های هم‌ارز با نظریه اقلیدس نیز از مهم‌ترین کارهای اوست.
مرگ جلال‌الدین تاج اصفهانی، استاد آواز ایران
39سال پیش درچنین روزی- 12 آذر سال 1360 تاج اصفهانی درگذشت. وی در سال ۱۲۸۲ در اصفهان ‏ متولد شد. پدرش شیخ اسماعیل معروف به تاج‌الواعظین بود که تا حدی با دستگاه‌های‏ موسیقی سنتی ایرانی‏ آشنایی داشت. تاج در ده سالگی نزد پدر و استادانی چون سید عبدالرحیم اصفهانی، نایب اسدالله، میرزا حسین ساعت‌ساز (خضوعی)، میرزا حسین عندلیب، حبیب شاطرحاجی به دانش اندوزی پرداخت. وی به اشعار سعدی علاقه زیادی داشت و گزیده‌هایی از اشعار سعدی و دیگر شاعران را حفظ بود و در هنگام اجرای آواز به تناسب زمان و محیط از آن اشعار استفاده می‌کرد و از همان سال ۱۳۱۹ همکاری با رادیو را آغاز کرد و از ۱۳۲۸ به همکاری با رادیو اصفهان پرداخت. تاج ضمن خوانندگی، سرپرست نوازندگان رادیو اصفهان شد. وی در رادیو اصفهان به اجرای برنامه‌هایی با تار اکبرخان نوروزی و برنامه آموزش گوشه‌های دستگاه‌های موسیقی ایرانی پرداخت. در سنین جوانی بنا به ارشاد قطب السادات تاج چندی را نزد شیخ خزعل گذراند و پس از فروپاشی دستگاه شیخ، به رشت، تهران و اصفهان سفر کرد و در اصفهان ساکن شد. از ماندگارترین آثارش می‌توان به «آتش دل» اشاره کرد.
محمدرضا شجریان در وصف تاج اصفهانی می‌گوید:«... شادروان تاج مردی بود سلیم‌النفس و با مناعت طبع هرگز در طول مدت زندگی اش به خاطر مال دنیا و مسائل مادی به کسی کرنش نکرد و به این خاطر مدح کسی را نگفت و از همه تعریف و تمجید می‌کرد و همه را با نام خیر یاد می‌کرد، شاید کسی به خاطر نداشته باشد که او حتی یک بار از کسی گلایه کند یا از کسی بد بگوید او حتی اگر از کسی رنجشی می‌دید و خاطرش آزرده می‌شد، این رنج و آزردگی را با سکوت بزرگوارانه‌ای تحمل می‌کرد. تاج از استادانش با احترام فراوانی یاد می‌کرد.» ورزش3...